شام اسبی
ایچینده‌کیلر
شام‌اسبی Şaməsbi (شام اسبی)
اردبیل - مرکزی بخش - بالیقلی دهیستانی - دهیستانین مرکزی: شام‌اسبی
توپونیمیک خصوصیتلر
| سیستئم | تیپ | نؤع | ایضاحات | اهالینین دیلی |
|---|---|---|---|---|
| ماکروسیستئم | اویکونیم | کند | ساده (قورولوشجا مرکب)، ائللیپتیک، جوغرافی نومئنسیز | آذربایجان دیلی |
دئموقرافیا
- تصرفات: اکینچیلیک، مالدارلیق، فهله‌لیک و نقلیات.
- محصوللار: بوغدا، یونجا، آرپا، پاخلالی بیتکیلر، شکر چوغوندورو، تره‌وز.
- بیتکی اؤرتویو: بویماده‌رن، یارپیز، شووه‌رن
- چؤل حیوانلاری: جاناوار، چاققال، تولکو، دووشان، ککلیک. *داغلار: قاراباییر
- تپه‌لر: شوش تپه، شممت تپه‌سی، دوه داشی، داداش تپه‌سی *چای: بالیقلی *چایلاق: کریم چایلاغی
- آرخلار: کند آرخی، بوغیرآرخی، چیمن آرخی، داشکسن آرخی، نیار آرخی، زره‌ناس آرخی
- تاریخی آبیده: پیر جرگز، هجری 6-8-جی عصرلره عاید قبریستانلیغی واردیر.
- قونشو کندلر: بنؤوشه‌دره، گوللو، آلماس و قاسیم‌قیشلاغی
- کؤوشن: پاخلالار باشی، شه‌هر یولو، بوغیر، چوخور دئم، شاققولا دره، وره‌نوو اوستو، قورو دره، چاخماخلی، حاجی یوسوب زمیسی، بنؤوشه‌دره قاباغی، اونپوشدر(اون پوشک‌لر)، قارغا دولانماز، آغاگول دره‌سی، دلیکلی داش، یاغوب پره‌کاری31.
- دامغاندا «شامان»، مرندده «شامقولو»، سبزه‌واردا «شامقان»، بیرجندده «شاما» آدلی کندلر، بیجاردا «ساراسبی» آدلی داغ واردیر.
- اردبیلین 5 کیلومئتر جنوب غربینده یئرله‌شیر و اردبیلین انکیشافی ایله علاقه دار شه‌هره بیرلشمکده‌دیر. رزم‌آرایا32 اساسا 1330-جو ایله کیمی بورادا 1579 نفر یاشاییرمیش.
- شناسنامه روستایی استان اردبیل:
به روایت از بزرگان قبل شهر اردبیل قدمت آن می باشدکه دارای هفت آسیاب نشانگر تاریخ قدمت این روستا می باشد. اهالی این روستا بنا به گفته ریش سفیدان به جنگ امام حسین با گاو رفته بودند موقع برگشتن حاکم آن زمان به اینها اسب هدیه کرده و نام روستای این ها بعدا از آن به شام‌اسبی شناخته شده است.
- «صریح الملک»ده، «تاریخ جهانگشای خاقان»دا و «اردبیل لیواسی‌نین اردبیل ناحیه‌سی»نده «شماسبی» فورماسیندا قیده آلینمیشدیر.
- اردبیل لیواسی‌نین اردبیل ناحیه‌سینین معلوماتینا اساسا شام‌اسبی شیخ صفی وقفلریندن اولموشدور: «اوقاف مزبور اسلوب اوقاف ماضیه اوزره مقرورالقلم و مقطوع الندم سربست اولوب عوارض دیوانیه و تکالیف عرفیه و شاقه‌دن و سایر سمرواتدن من کل الوجوه معاف و مسلم اولماق اوزره ثبت دفتر اولیندی». او دؤورده بو کندده 410 نفر یاشاییرمیش. عمومی وئرگیسی 34100 آغچا اولماقلا محصوللاری آشاغیداکیلاردان عبارت اولموشدور: بوغدا = 43.75 تون، آرپا 21.875 = تون، داری = 7.5 تون، کوروشنه = 4.375 تون، بال= 500 کیلوقرام، داوار = 444 باش.
اویکونیمین ائتیمولوگیاسی
شام‌اسبی بیر چوخ قایناقلاردا «شام آتی»، «شام‌دان گتیریلمیش آت» کیمی ایضاح اولونموشدور، گویا کی، واختیله بورادا فارس دیللی اهالی یاشادیغینا گؤره آدی چکیلن اویکونیمه ده فارس آدی وئریلمیشدیر. لاکین بوتون تاریخی فاکتلاری، تاریخی حقیقت‌لری بوراخاراق بو کند اهالی‌سینین فارس اولدوغونو قبول ائتسک بئله بیر سؤاللا قارشیلاشیریق کی، بو فارس دیللی! اهالی اویکونیمه نه اوچون «اسب شامی» یوخ، «شام اسبی» دئمیشدیر؟ داها دوغروسو هانسی دلیله اساسا تورک (آذربایجان) قراماتیکاسینا اساسلاناراق فارس آدی قویولموشدور؟ اونا گؤره ده کسکین‌لیکله دئمک اولار کی، بو اویکونیمین نه «شام شه‌هری»، نه ده «آت» سؤزلری ایله هئچ بیر علاقه‌سی یوخدور. اونون اصل فورماسی (شام (شام / قام / کام /شامان + آس (مشهور تورک تایفاسی) + پی / بی (جمع بیلدیرن / ائتنونیمله بیرلیکده ایسه منسوبیت بیلدیرن توپوفورمانت)دیر و آس کاهین‌لرینین یاشادیغی یئر، منطقه دئمکدیر. اردبیل کندلریندن «شامسووار» اویکونیمی‌نین ده بیرینجی کومپونئنتی‌نی «شام / قام» تشکیل ائدیر. ماراقلیدیر کی، «قام» سؤزونون دیگر تلفظ فورماسی اولان «قوم» سؤزونه اؤلکه‌میزده مشهور شه‌هرلردن بیری‌نین، «قوم شه‌هری»نین، ائله‌جه ده «پیراقوم» کندینین، مشهد شه‌هری‌نین «چناران» کندلریندن بیری‌نین، آذربایجان رئسپوبلیکاسی «قاخ» رایونوندا بیر کندین، «قوم کندی»نین و همین کندین یاخینلیغینداکی بیر چایین، «قوم چایی»نین آدیندا راست گه‌لینیر. دئمه‌لی‌ییک کی، هر ایکی اویکونیمین آدی اسلامدان چوخ ـ چوخ قاباغا گئدیب چیخیر. «لغتنامه دهخدا»دا قوم شه‌هری‌نین تاریخی حاققیندا دئییلیر: «آنچه مسلم است این که قرنها پیش از اسلام این شهر وجود داشته است». داها ماراقلیسی بودور کی، قوم کندینده «قوم معبدی» آدلی آلبان دؤورونه عاید بیر معبد ده واردیر. بوتون بونلاردان بئله بیر قناعته گلمک اولار کی، قوم «مقدس»، «زیارتگاه»، «پیر»، «اوجاق» معنالارینی داشی‌ییر. دئمک اویکونیم «شام» و «آس» تایفا بیرلشمه‌سینین یاشاییش یئری دئمکدیر. ائتنواویکونیمدیر. مکمل آدی «شام‌اسبی کندی/ قصبه‌سی»دیر.
