آراز تایفاسی
آراز تایفاسی Araz – بو چایین آدی مختلیف منبعلرده آراکس (قدیم یونان)،Erasx (قدیم ائرمنی)،الراسƏrras (عرب)، ارس Ərəs (فارس)، Rass, Arras, Eraks, Rude – Aras و س. کیمی ایشلنمیشدیر. چوخ گومان کی، هیدرونیمین ائرکن فورماسی آراکس اولوب. بیر چوخ آنتیک و اورتا عصر مؤلیفلری اؤز اثرلرینده آراز حاققیندا معلومات وئریبلر. قدیم یونان و لاتین منبعلرینده زاقافقازیا اراضیسینده، فارس و اورتا آسیادا آراز آدلی چایین آدلاری چکیلیر.
هئرودوت اورتا آسیا چایلاری آمودریا و سیردریانی آراکس آدلاندیرمیشدیر. گزئنئفونت (میلاددان اول V عصر) مئزوپوتامیادا بیر چایین آدینی آراز کیمی قید ائتمیشدیر. حاضیردا سیردریایا تؤکولن بیر چای دا آراز آدلانیر.
«آراز» سؤزونون ائتیمولوگیاسی ایله باغلی مختلیف فکرلر وار. ن. نبییئف اونو «محتشم، بؤیوک» معناسیندا یونان منشالی لئکسیک واحد کیمی ایضاح ائدیر. آ. نیکونوف قید ائدیر کی، آراز تورک منشالی سؤز اولوب «سو» معناسینی ایفاده ائدیر. او هم ده گؤستریر کی، آراز آدی روز (قاچماق) عرب سؤزوندندیر.
لاپ قدیمدن انسانلار چایا سو دئییردیلر. آراز، آراس، راسس، ائراکس، آرراس سؤزونون ایران منشالی دیللرین بیرینده سو آنلامیندا اولدوغونو دا بیلدیرنلر وار. ی. یوسیفاوف آراز سؤزونو هیند – آوروپا دیللریندهکی آرت (سو، چای) و تورک دیللریندهکی اوکوس okus (چای، سو) حصهلری ایله معنالاندیریر. ا. حقوئردیئف ده بو سؤزو تورک دیللریندهکی آر (سو، چای) و آز، اوز az, uz (چای، سو) سؤزلری ایله علاقهلندیریر. منه ائله گلیر کی بو فکرلر او قدر ده ایناندیریجی دئییلدیر...
ن. عسگروف آراز هیدرونیمینین ائتنونیم اساسیندا (آس، آز) یاراندیغی قناعتینه گلیر. سون تدقیقاتلارا گؤره چایین آدی قدیم تورک دیللریندهکی آراز (اوراز)، ارز ərəz (ساکیت، دینج، خیر وئرن) سؤزوندندیر. چوخ گومان کی، آراز سؤزونون، ائتنونیمینین ایلکین فورماسی آراس اولموشدور. بو تایفا میلاددان اول بیرینجی مین ایللیگین اوللرینده یاشامیش و اونون آدی ایله ده چای آراس (آراز) آدلانمیشدیر.