خلج
خلج Xələc (خلج)
اردبیل - مرکزی بخش - شرقی ارشه دهیستانی - دهیستانین مرکزی: تاغدیزه
توپونیمیک خصوصیتلر
| سیستئم | تیپ | نؤع | ایضاحات | اهالینین دیلی |
|---|---|---|---|---|
| ماکروسیستئم | اویکونیم | کند | ساده، ائللیپتیک، جوغرافی نومئنسیز | آذربایجان دیلی |
دئموقرافیا
- تصرفات: اکینچیلیک، مالدارلیق.
- محصوللار: بوغدا، آرپا، یونجا، پاخلالی بیتکیلر.
- بیتکی اؤرتویو: یئملیک اوتلاردان علاوه گؤوزابان، ککلیک‌اوتو، بابانک، یارپیز.
- چؤل حیوانلاری: جاناوار، چاققال، تولکو، دووشان، ککلیک.
- داغلار: ممدبه‌ی داغی، کامپور داغی
- چایلار: کند بولاغی
- قونشو کندلر: قوش قایاسی، سئیدلر و جومایران
- فریدن ـ قزوین ـ تربت حیدریه ـ اورمیا ـ زنجان(2 کند)ـ خیو و ماراغادا خلج آدلی کندلر واردیر. اراک و قوم(2 کند) رایونلاریندا خلج آباد، کیرمانشاهان و تبریز رایونلاریندا خلجان، ماکی رایونوندا «خلج عجم» و «خلج کورد»، اراک رایونوندا «یوخاری و آشاغی خلج» و «خلج مالمیر» آدلی کندلر واردیر.
- رزم آرانین حاضیرلادیغی «فرهنگ جوغرافیایی ایران (آبادیها) اثرینده بو کند حاققیندا دئییلیر: «خلج- ده از دهستان ارشق بخش مرکزی شهرستان خیاو. 56 ک شمال خاوری خیاو – 13 ک شوسه گرمی اردبیل. کوهستانی معتدل- سکنه 122- شیعه ترکی......». همین اثره اساسا بورادا 1330-جو ایله قدر 122 نفر اهالی یاشاییرمیش.
- خلج کندی اردبیل-موغان یولونون غرب طرفینده و بو شه‌هرین 25 کیلومئترلیگینده یئرله‌شیر.
- «شناسنامه روستایی استان اردبیل»ده کندین تاریخی حاققیندا دئییلیر: «70 سال پیش این قریه آباد شده است گویا خلج ها این قریه را آباد کرده و بنام آنها معروف شده است».
بو یازیدا بیر حقیقت واردیر. او دا خلجلرین بو کندی سالماسیدیر. لاکین 70 ایللیک تاریخی اولماغی اصلا اینادیریجی دئییلدیر. قید ائدک کی، رزم آرانین حاضیرلادیغی «فرهنگ جوغرافیایی ایران (آبادیها) کتابی «شناسنامه روستایی استان اردبیل»ین یازدیغینا اساسا کندین یارانماسیندان جمعی 4 ایل سونرا چاپ اولونموشدور. نظره آلساق کی، کتاب اوزون مدتلی آراشدیرمانین نتیجه‌سیدیر. اوندا 70 سؤزونون معناسی قطعی رقم دئییل، اوزون و غیر معین بیر تاریخی عکس ائتدیریر. «خلج» سلجوق تورک‌لری‌نین بیر تایفاسینین آدیدیر و ائتنواویکونیم حساب اولونور. ایراندا، ساوه و اراک ولایت‌لرینده گئنیش یاییلمیش تایفادیر. ائللیپتیک جوغرافی نومئنسیزدیر. مکمل فورماسی «خلج کندی»دیر.
- آذربایجان توپونیملرینین ائنسیکلوپئدیک لوغتی:
سده‌رک رایونو و شاماخی رایونو اراضی‌سینده بیر داغین آدی خلجدیر. داغ واختی ایله خلج تایفاسینا منسوب یایلاق یئری اولدوغو اوچون بئله آدلاندیریلمیشدیر. خالاج واریانتیندا دا قیده آلینمیشدیر. شرور رایونو اراضی‌سینده ده هوندورلویو 813 مئتر اولان بیر داغین آدی خلجدیر. بو ائتنواورونیم سلجوق اوغوزلاری‌نین خلج تایفاسینین آدینی عکس ائتدیریر. منبع‌لرده 17-جی عصرده موغاندا، 18-جی عصرین سونلاریندا «جاواد» قضاسیندا خلجلرین یاشاماسی و مالدارلیقلا مشغول اولماسی حاققیندا معلومات وئریلیر. بوندان علاوه خیزی رایونونون خیزی انضباطی اراضی واحدینده، بؤیوک قافقاز داغلاری‌نین یاماجیندا یئرله‌شن بیر کندین، ائله‌جه ده قوبادلی رایونونون چارداقلی انضباطی اراضی واحدینده، برگوشاد چایی‌نین ساحلینده داغلیق اراضی‌ده یئرله‌شن بیر کندین ده آدی خلجدیر. سالیان رایونوندا، جنوب شرقی شیروان دوزونده یئرله‌شیر. اوللر ایکی مستقل کندلردن، آشاغی خلج (1965-جی ایلدن یئنی‌کند)، و یوخاری خلج (1965-جی ایلدن خلج) عبارت اولموشدور. منبع‌لره گؤره کندین اهالیسی 18-جی عصرین 20-جی ایللرینده شاماخی‌دان کؤچوب گلمیشلر. اونلار اوللر کؤچه‌ری حیات سورموش، یازی زنگه‌زوردا، اوچ‌تپه یایلاقلاریندا، قیشی میل و موغان دوزلرینده کئچیرمیشلر. شرور رایونو یئنگیجه انضباطی اراضی واحدینده ده خلج آدلی بیر کند واردیر. بو کند آراز بویو دوزنلیکده‌دیر. اوجار رایونونون له‌کی انضباطی اراضی‌سینده، شیروان دوزونده یئرله‌شن بیر کندین آدی خلجدیر. واختی ایله یاخین شرقین اشغالیندا (12- 18-جی عصرلر) اشتراک ائتمیش خلجلرین بیر حصه‌سی ایندی ده ایراندا و تورکمنیستان اراضی‌سینده یاشاییر.
- غربی آذربایجاندا تورک منشالی توپونیملر:
گنجه قوبئرنیاسی‌نین زنگه‌زور قضاسیندا، ایندی قافان رایونوندا بیر کندین آدی «خالاج»دیر. رایون مرکزیندن شیمال –شرقده، «خالاج چای»ین سول ساحلینده یئرله‌شیر. قافقازین 5 وئرستلیک خریطه‌سینده قید ائدیلمیشدیر. کندده 1831-جی ایلده 23 نفر، 1873-جو ایلده 34 نفر، 1886-جی ایلده 308 نفر، 1897-جی ایلده 329 نفر، 1904-جو ایلده 319 نفر، 1914-جو ایلده 300 نفر آذربایجانلی یاشامیشدیر. 1918-جی ایلده آذربایجانلیلار ائرمنی‌لرین سوی قیریمینا معروض قالاراق کنددن چیخاریلمیشدیر. ایندیکی ائرمنیستاندا سووئت حؤکومتی قورولاندان سونرا کندی ترک ائدن آذربایجانلیلار اؤز آتا- بابا یوردونا قاییدا بیلمیشدیر. بورادا 1922-جی ایلده 132 نفر، 1926-جی ایلده 94 نفر، 1931-جی ایلده 114 نفر، 1939-جو ایلده 780 نفر آذربایجانلی یاشامیشدیر. کندین ساکن‌لری 1988-جی ایلین نوامبر آیی‌نین آخیرلاریندا ائرمنیستان دؤولتی طرفیندن قوولموشدور. ایندی بورادا ائرمنیلر یاشاییر. توپونیم خالاج/خلج قدیم تورک تایفاسینین آدی اساسیندا عمله گلمیشدیر. ائتنوتوپونیمدیر. قورولوشجا ساده توپونیمدیر. همین کندین اراضی‌سیندن آخان بیر چایین آدی دا «خالاج‌چای»دیر. چای ائتنوهیدرونیمدیر. ایروان قوبئرنیاسی‌نین شرور- دره‌له‌یز قضاسیندا، ایندیکی «کئشی‌کند» (یئغئنئقنادزور) رایونونداکی یورد «خالاجلار یوردو» آدلانیر. رایونداکی قووشاق (qovuşaq) کندینین سوغانلی یایلاغیندا یئرله‌شیر. ائتنوتوپونیمدیر. قورولوشجا مرکب توپونیمدیر. گورجوستانین مورو رایونوندا بیر کندین آدی «خلیج مزره‌سی»دیر. بولودا و دیاربکیرده «کالاچ/خلج» آدلی کندلر واردیر.
